"این مقاله در ماهنامه ی حافظ شماره ی ۵۳  وپایگاه مجلات تخصصی نور چاپ شده است."

" بهرامِ گور و گورِ بهرام"

ای ز بهرام گور داده خبر گور بهرام جوی از این بگذر

نه که بهرام گور با ما نیست گور بهرام نیز پیدا نیست

گر چه پای هزار گور شکست آخر از پایمال گور نرست...

"نظامی"

· مقدمه

آن چه که درباره ی بهرام گور نوشته اند ، هر چند پایه در تاریخ دارد ولی نیم بیشتری از آن افسانه است. اگر چه ما نمی توانیم نظری قاطع درباره ی این پادشاه تاریخی ـ افسانه ای صادر کنیم ولی این نباید سبب شود که از تاریخ گرانمایه ی باستان ِ ایران زمین ، چشم پوشی کنیم. شاید همین مقاله ها و نقد و نظر ها بتواند ما را به سوی حقیقتی که وجود داشته راهنمایی کند.

آنچه مرا بر آن داشت که درباره ی این موضوع دست به قلم ببرم و بنویسم، شاید بیشتر حبّ وطن باشد؛ گاهی اوقات می اندیشم که ممکن است امشب در چند قدمی بهرام گور خوابیده باشم و این برایم وسوسه یی شده است.

نام‌گذاری‌: اقلید معرب‌ کلید و به‌ معنای‌ آن‌ است‌ و بر این‌ ناحیه‌ بدان‌ جهت‌ اطلاق‌ شده‌ است‌ که‌ آن‌ بلوک‌ را کلید گشودن‌ فارس‌ دانسته‌اند؛ هر که‌ آن‌ را فتح‌ نمود، گویا فارس‌ را فتح‌ نموده‌ است‌ (فسایى‌، 1/113)،
شهرستان‌ اقلید: یکى‌ از شهرستانهای‌ 16 گانة استان‌ فارس‌ اقلید است‌ که‌ در بخش‌ شمالى‌ آن‌ استان‌ قرار دارد.

اوضاع‌ طبیعى‌، آب‌ و هوا و محیط زیست‌: شهرستان‌ اقلید با وسعت‌ 208 ،7کم 2 یا 8/5% مساحت‌ استان‌ فارس‌ ( آمارنامه‌، 1372ش‌، 21) به‌ صورتى‌ مستطیل‌ مانند بین‌ 30 و 15 تا 31 و 7 عرض‌ شمالى‌ و 51 و 45 تا 52 و 47 طول‌ شرقى‌ واقع‌ شده‌، و محدود است‌ از شمال‌ و مشرق‌ به‌ شهرستان‌ آباده‌، از جنوب‌ به‌ شهرستان‌ مرو دشت‌ و سپیدان‌ از استان‌ فارس‌ و از مغرب‌ به‌ شهرستان‌ سمیرم‌ از استان‌ اصفهان‌ (همان‌، 28). از نظر طبیعى‌ این‌ شهرستان‌ در قلب‌ مرتفعات‌ زاگرس‌ مرکزی‌، و در آنچنان‌ ارتفاعى‌ از سطح‌ دریا قرار گرفته‌ است‌ که‌ ارتفاع‌ هیچ‌ نقطة آن‌ کمتر از 000 ،2متر نیست‌ ( جغرافیا...، 2/864). بنابراین‌، شهرستان‌ اقلید منطقه‌ای‌ است‌ کوهستانى‌ که‌ دهها رشته‌ از جبال‌ زاگرس‌ در امتداد عمومى‌ از شمال‌ غربى‌ به‌ جنوب‌ شرقى‌، سراسر وسعت‌ آن‌ را فرا گرفته‌ است‌. از میان‌ این‌ رشته‌ها مى‌توان‌ مهم‌ترین‌ آنها را بدین‌ شرح‌ نام‌ برد: